Integracyjna Behawioralna Terapia Par (IBCT)
Integracyjna Behawioralna Terapia Par (Integrative Behavioral Couple Therapy, IBCT), stworzona przez Andrew Christensena, wybitnego psychologa klinicznego i profesora Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, UCLA jest podejściem terapeutycznym które w wykracza poza tradycyjne modele, koncentrując się nie tylko na zmianie konkretnych zachowań, ale przede wszystkim na głębszym zrozumieniu i akceptacji różnic między partnerami.
Podstawą terapii jest przekonanie, że każda osoba wnosi do związku swoją własną historię, doświadczenia i indywidualność, a zrozumienie tych różnic może przyczynić się do tworzenia bardziej satysfakcjonującej i trwałej relacji. W IBCT ważnym elementem jest analiza głębokich czynników leżących u podłoża problemów w związku.
Podstawowym celem IBCT jest poprawa komunikacji między partnerami, zwiększenie zrozumienia wzajemnych potrzeb i uczuć oraz rozwijanie zdolności do rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny. Terapeuci IBCT starają się pomóc parze w budowaniu więzi, wzmacnianiu intymności i radzeniu sobie z trudnościami, przy zachowaniu szacunku i zrozumienia dla indywidualnych doświadczeń każdego z partnerów. Ostatecznym celem jest stworzenie trwałego, satysfakcjonującego związku.
Terapia ta uwzględnia analizę DEEP problemów pary. DEEP to akronim, gdzie litery oznaczają:
-
Różnice dotyczą wielu kwestii. Weźmy na przykład różnice fizyczne, mogą one przyciągać, ożywić rozmowę między ludźmi, podobnie jak różne pomysły i opinie. Różne role ułatwiają realizację niezbędnych zadań życiowych, jak to miało miejsce dawniej. Różnice osobowości również mogą nas przyciągać i budzić zainteresowanie, obejmując takie wymiary jak ekstrowersja (poszukiwanie stymulacji społecznej), reaktywność emocjonalna (silna emocjonalna odpowiedź na stresujące sytuacje), zainteresowanie nowymi doświadczeniami, ugodowość oraz organizacja. Na przykład, introwertyk może uważać ekstrawertyka za atrakcyjnego, ponieważ nie odczuwa takiego nacisku na utrzymanie rozmowy, podczas gdy ekstrawertyk może cieszyć się uwagą introwertyka. Osoba nastawiona na cele i planująca przyszłość oraz partner żyjący chwilą mogą przyciągać się wzajemnie ze względu na różnice w ich indywidualnych mocnych stronach. Jednak różnice, które są atrakcyjne, mogą również ujawnić swoją ciemną stronę. Na przykład, introwertyk może stawiać opór pragnieniom ekstrawertyka dotyczącym częstego wychodzenia jako para z innymi. Partner emocjonalnie stabilny może czasami odczuwać, że wahania drugiej osoby są wyczerpujące, podobnie jak emocjonalny partner uznaje czasem równowagę za nudną. Oprócz różnic osobowościowych istnieją inne istotne różnice, które mogą przyciągać lub odpychać. np. pragnienie bliskości i intymności.
-
E odnosi się do indywidualnej emocjonalnej wrażliwości osoby. Co to znaczy? Poprostu, ktoś jest bardziej pobudzany przez pewne rzeczy niż inna osoba. Emocjonalność ta jest powiązana z głównym problemem pary i rozwija się na podstawie fizjologii i genetyki, ale też na podstawie wczesniejszej historii doświadczeń i rozwoju przywiązania (ang. attachment). W tym wpisie znajdziesz więcej imformacji o tym E.
-
Czasami nasza obecna sytuacja sprzyja nam, minimalizując różnice, jakie mamy ze swoimi partnerami. Niestety, obecne okoliczności mogą również pogłębiać, a nie łagodzić osobiste różnice. Codzienne okoliczności mogą wpływać nie tylko na to, jak bardzo chcemy rozmawiać ze swoimi partnerami, ale także na to, w jaki sposób rozmawiamy ze swoimi partnerami. Przez "obecne okoliczności" rozumiemy znacznie więcej niż tylko codzienne wydarzenia w życiu każdej osoby. Mamy na myśli także ich obecne położenie, umiejętności i status. Status i zdolności mogą wpływać nie tylko na reakcje partnera przy wejściu w związek, ale także na jego zachowanie w tym związku.
Jesteśmy dwiema różnymi osobami, pochodzimy z różnych sytuacji i umieszczamy się w sytuacjach odmiennych niż nasi partnerzy. Te sytuacje mogą zmniejszyć nasze różnice i zwiększyć naszą zgodność, albo jeszcze bardziej podkreślić nasze różnice, a nawet stworzyć nowe różnice. Jednak pewne jest, że zarówno my, jak i nasi partnerzy, nie pozostajemy statyczni.
-
Wzorce komunikacji to charakterystyczne sposoby, którymi ludzie zazwyczaj się porozumiewają. Często są one nieświadome, i większość osób nawet nie zdaje sobie sprawy, że posiadają określony wzorzec. Kiedy ludzie są razem, nawet przez krótki czas, kształtują wzorce komunikacji i relacji oparte na wspólnej historii. Wiele z tego, jak się do siebie odnoszą, jest redundantne - dzieje się to w ten sam sposób, przy użyciu tych samych słów i gestów, z tą samą intencją, wielokrotnie. Pierwszym krokiem do zmiany jest zdobycie świadomości i zbudowanie zrozumienia różnych stylów komunikacji.
W tym wpisie chciałam się zatrzymać na pierwszej literce E, emocjonalnej wrażliwości.
Kluczowym elementem terapii IBCT jest identyfikacja konkretnych rodzajów wrażliwości związanych z głównym problemem pary oraz opracowanie spersonalizowanych strategii terapeutycznych, które pomogą parze radzić sobie z tymi trudnościami. Pary mogą radzić sobie z naturalnymi różnicami między nimi, jeśli nie posiadają "dużej" emocjonalnej wrażliwości. Poniżej przedstawiam kilka przykładów, które pomogą Ci zrozumieć, kiedy wysoka emocjonalna wrażliwość stanowi rdzeń problemów w związku, oraz jak konkretne rodzaje wrażliwości mogły się rozwijać (attachment) w kontekście przeszłości i indywidualnej historii doświadczeń jednostki.
Ważne: Przedstawione przeze mnie przykłady są jedynie hipotezami, a nie absolutnymi stwierdzeniami czy jedynymi możliwymi wytłumaczeniami. Ludzie są jak książki, a ich życiowe historie, środowisko i podjęte decyzje kształtują ich indywidualność. Każda osoba ma swoje unikalne doświadczenia, które wpływają na jej myślenie, wartości i sposób postrzegania świata. To niezaprzeczalne bogactwo różnorodności, które sprawia, że świat jest fascynującym miejscem pełnym unikalnych narracji.
Zaufanie i przywiązanie:
Przykład: Jedno z partnerów może mieć historię doświadczeń zdrady w poprzednich związkach, co wywołuje silne przywiązanie i lęk przed utratą bliskiej osoby. W rezultacie rozwija się nadwrażliwość na wszelkie sygnały, które mogą sugerować możliwość ponownego zranienia.
Poczucia bezpieczeństwa
Przykład: gdy w dzieciństwie nie została zaspokojona potrzeba poczucia bezpieczeństwa, w życiu dorosłym osoba może obawiać się samotności, braku akceptacji i opuszczenia. Może odczuwać paraliżujący lęk, wyrażając swoje zdanie lub doświadczając wstydu przy manifestowaniu swoich emocji i potrzeb. Taka osoba nauczyła się zachowywać tak, aby być kochaną za wszelką cenę, nawet kosztem siebie. Może nosić w sobie przekonanie, że jest wadliwa i ma coś, co trzeba ukrywać.
Lęk przed odrzuceniem:
Przykład: Osoba, która doświadczyła odrzucenia w młodym wieku, może rozwijać nadmierną wrażliwość na sytuacje, które sugerują możliwość porzucenia. W rezultacie może być nadmiernie zależna od partnera, aby uniknąć poczucia odrzucenia.
Trudności w komunikacji emocjonalnej:
Przykład: Partner, który w dzieciństwie miał ograniczone doświadczenia w wyrażaniu uczuć, może rozwijać nadmierną wrażliwość na małe lub silne próby komunikacji emocjonalnej. To prowadzi do trudności w otwartym wyrażaniu potrzeb i uczuć w związku.
Problemy z autonomią i zależność:
Przykład: Osoba wychowana w środowisku z nadmierną kontrolą może rozwijać nadwrażliwość na próby naruszania swojej autonomii. Jednocześnie może odczuwać silną potrzebę zależności od partnera, co powoduje konflikty związane z równowagą między niezależnością a bliskością.
Radzenie sobie ze stresem:
Przykład: Partnerzy, którzy w przeszłości mieli trudności w radzeniu sobie ze stresem, mogą rozwijać nadwrażliwość na sytuacje stresowe. To może prowadzić do wzajemnych konfliktów w trudnych momentach, zamiast wzajemnego wsparcia.
Radzenie sobie z emocjami
Przykład: Osoba, której rodzina nie nauczyła jej skutecznego radzenia sobie z emocjami, może rozwijać nadwrażliwość na wybuchy emocjonalne partnera, utrudniając konstruktywne radzenie sobie z trudnymi sytuacjami.
Unikanie konfliktów:
Przykład: Osoba, która w młodości doświadczyła toksycznych konfliktów w rodzinie, może rozwijać nadwrażliwość na wszelkie sytuacje konfliktowe. To prowadzi do unikania konfrontacji w związku, co utrudnia rozwiązanie problemów i budowanie zdrowej komunikacji.
Nieśmiałość w życiu seksualnym:
Przykład: Osoba, która w przeszłości miała negatywne doświadczenia, może rozwijać nadwrażliwość na wszelkie próby inicjowania intymności. To może prowadzić do trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskości fizycznej w związku.
Konflikty związane z wartościami i priorytetami:
Przykład: Partnerzy o odmiennych systemach wartości mogą pochodzić z domów, gdzie wartości rodzinne były różne. To może prowadzić do nadwrażliwości na różnice poglądów.
Problemy z zarządzaniem finansami:
Przykład: Partnerzy o różnych podejściach do zarządzania finansami mogą mieć różne doświadczenia z domu, co wpływa na ich nadwrażliwość na decyzje lub ‘umiejętności’ finansowe drugiej osoby.
Załączam ciekawy wywiad z dr Andrew Christensen, twórcą Integrative Behavioral Couple Therapy (IBCT): www.
Literatura:
Andrew Christensen, Brian D. Doss, Neil S. Jacobson. Reconcilable Differences Rebuild Your Relationship by Rediscovering the Partner You Love without Losing Yourself. 2014. The Guilford Press.
Christensen, A. & Doss, B. D. (2017). Integrative Behavioral Couple Therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 11-114.
Christensen, A., Doss, B. D., and & Jacobson, N. S. (2020). Integrative behavioral couple therapy: A therapist’s guide to creating acceptance and change (2nd ed). New York: W. W. Norton.
Christensen & Jacobson (2000). Reconcilable Differences. New York: Guilford.
