Ataki paniki - podstawowe informacje
Atak paniki to nagły epizod intensywnego lęku i dyskomfortu, który osiąga szczyt w ciągu kilku minut (od 5 do 20 minut) i często obejmuje fizyczne oraz psychiczne objawy. Osoba przeżywająca atak paniki może odczuwać tak silne objawy, że może pomylić je z poważnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak zawał serca. Ataki paniki mogą występować niespodziewanie lub mogą być wywołane przez konkretne sytuacje lub stresory.
Ataki paniki są dość powszechne i dotykają znaczną liczbę ludzi na całym świecie. Chociaż dokładne dane dotyczące rozpowszechnienia ataków paniki mogą się różnić w zależności od regionu i metodologii badawczej, szacuje się, że ataki paniki występują u około 2-3% populacji ogólnej w ciągu roku (występowanie u kobiet: 2.1%; mężczyzn: 1%). To oznacza, że miliony ludzi na całym świecie doświadczają ataków paniki każdego roku. Jest to zjawisko występujące w różnych grupach wiekowych, chociaż często zaczyna się w młodym wieku dorosłym, między 20. a 30. rokiem życia. Większość ludzi doświadcza w swoim życiu 1 lub 2 ataków paniki. U osób przeżywających regularnie ataki paniki często diagnozuje się zespół lęku napadowego.
Ataki paniki mogą mieć istotny wpływ na funkcjonowanie codzienne oraz jakość życia osób dotkniętych nimi. Wpływają one na zdolność wykonywania codziennych czynności, relacje z innymi ludźmi, a także mogą prowadzić do problemów zdrowotnych i społecznych.
ATAKI PANIKI - podstwawowe wiadomości
O czym przeczytasz w tym wpisie?
Przedstawiam podstawowe informacje dotyczące:
Objawów
Przyczyn i czynników ryzyka
Co się dzieje w organiźmie w czasie ataku paniki
Leczenia
Typowe objawy ataku paniki obejmują:
Fizyczne objawy:
Przyspieszone bicie serca lub palpitacje.
Pocenie się.
Drżenie lub trzęsienie się.
Duszność lub uczucie braku powietrza.
Uczucie duszenia się.
Ból lub dyskomfort w klatce piersiowej.
Nudności lub dolegliwości żołądkowe.
Zawroty głowy, oszołomienie lub omdlenie.
Uczucie gorąca lub zimna.
Mrowienie lub drętwienie (parestezje).
Psychiczne objawy:
Uczucie nierealności (derealizacja) lub odłączenia od siebie (depersonalizacja).
Strach przed utratą kontroli lub "oszalenia".
Intensywny strach przed śmiercią.
Atak paniki może trwać od kilku minut do pół godziny, chociaż uczucie niepokoju lub wyczerpania może utrzymywać się znacznie dłużej. W wyniku ataku paniki wiele osób może zacząć unikać miejsc lub sytuacji, które kojarzą się z wcześniejszymi atakami, co może prowadzić do rozwoju agorafobii.
Przyczyny i czynniki ryzyka:
Czynniki biologiczne:
Skłonność do ataków paniki może być dziedziczna. Osoby, które mają krewnych pierwszego stopnia (rodziców, rodzeństwo) z zaburzeniami lękowymi, są bardziej narażone na ich wystąpienie.
Zmiany w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie emocji, mogą przyczyniać się do wystąpienia ataków paniki. Neuroprzekaźniki, takie jak serotonina i noradrenalina, odgrywają tu istotną rolę.
Czynniki psychologiczne:
Przeżycie traumatycznych wydarzeń, takich jak wypadki, przemoc fizyczna lub emocjonalna, może prowadzić do rozwoju zaburzeń lękowych.
Długotrwały stres związany z pracą, relacjami, finansami lub innymi życiowymi wyzwaniami może prowadzić do ataków paniki.
Inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD) czy zespół stresu pourazowego (PTSD), mogą zwiększać ryzyko ataków paniki.
Czynniki środowiskowe:
Styl wychowania, w tym nadopiekuńczość lub przeciwnie - zaniedbanie emocjonalne, mogą wpływać na rozwój lęków w dorosłym życiu.
Niskie wsparcie społeczne, izolacja oraz presja społeczna mogą przyczyniać się do wystąpienia ataków paniki.
Czynniki ryzyka ataków paniki
Osoby z historią zaburzeń lękowych w rodzinie
Osoby z tendencjami do perfekcjonizmu, wysokiej wrażliwości na stres oraz niską tolerancją na frustrację
Używanie alkoholu, narkotyków lub nadmierne spożywanie kofeiny mogą zwiększać ryzyko ataków paniki.
Niedobór snu wpływa negatywnie na zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem, co może prowadzić do ataków paniki.
Choroby przewlekłe, częste choroby fizyczne, szczególnie te, które wpływają na serce i płuca, mogą zwiększać ryzyko ataków paniki.
Wahania hormonalne, na przykład w trakcie menstruacji, ciąży lub menopauzy, mogą również wpływać na nasilenie lęków.
Wyzwalacze ataków paniki
Nagłe, stresujące wydarzenia, takie jak utrata pracy, rozwód lub śmierć bliskiej osoby, problemy rodzinne, konflikty interpersonalne, trudności finansowe czy też szokujące wydarzenia.
Zmiany w stanie fizycznym, takie jak nagły wzrost tętna, ból, duszność, uczucie duszenia się, zawroty głowy czy uczucie nierówności bicia serca, mogą wywoływać atak paniki. Osoby z historią ataków paniki mogą stać się nadmiernie wrażliwe na te odczucia i interpretować je jako znak zbliżającego się ataku.
Myśli związane z przyszłością, strachem przed utratą kontroli lub obawy dotyczące zdrowia, pracy czy relacji międzyludzkich mogą być silnymi wyzwalaczami ataków paniki. Nawet, nadmierne rumianie się, uczucie wstydu lub lęku przed oceną innych mogą również prowadzić do wystąpienia ataku paniki.
Określone miejsca lub sytuacje, które wcześniej były związane z atakiem paniki, mogą działać jako wyzwalacze kolejnych ataków.
Osoby z historią traumatycznych wydarzeń życiowych, takich jak wypadki, przemoc czy utrata bliskiej osoby, mogą doświadczać ataków paniki w sytuacjach przypominających te traumatyczne doświadczenia.
Zrozumienie przyczyn i czynników ryzyka ataków paniki jest kluczowe dla skutecznej diagnozy i terapii. Współpraca z terapeutą może pomóc w identyfikacji indywidualnych czynników wyzwalających oraz w opracowaniu strategii radzenia sobie z atakami paniki.
Co się dzieje w naszym organizmie podczas ataku paniki?
Atak paniki to niezwykle intensywna reakcja organizmu na odczuwane zagrożenie, choć bez rzeczywistego źródła zewnętrznego niebezpieczeństwa. Atak paniki oznacza przedewszytskim, że w nieodpowiednim czasie nasze ciało rozpoczeło działanie według schematu walcz, uciekaj lub nie ruszaj się (reakcja lękowa). Na poziomie fizjologicznym, reakcja ta jest bardzo złożona i obejmuje zarówno układ nerwowy autonomiczny, jak i centralny, oraz interakcje z różnymi układami i narządami.
Układ przywspółczulny (niebieski) i układ współczulny (różowy).
Źródło:https://fizjoterapeuty.pl/uklad-nerwowy/uklad-przywspolczulny.html
W normalnych warunkach układ współczulny i przywspółczulny działają harmonijnie, tworząc równowagę między stanem pobudzenia a stanem relaksu organizmu. Podczas ataku paniki, gdy stymulacja układu współczulnego jest nadmierna, dochodzi do nadmiernej aktywacji reakcji "walcz lub uciekaj". Jest to mechanizm ewolucyjny, który ma przygotować organizm do szybkiej reakcji na potencjalne zagrożenie. Gdy stymulacja układu współczulnego jest szczególnie intensywna, układ przywspółczulny, który jest odpowiedzialny za odpoczynek i regenerację, może nie być w stanie skutecznie zbalansować działania układu współczulnego.
W momencie rozpoznania zagrożenia następuje uwalnianie neuroprzekaźników. Dwa z głównych neuroprzekaźników wyzwalanych w tej sytuacji to noradrenalina i adrenalina. Te neuroprzekaźniki są uwalniane do krwiobiegu, gdzie rozprzestrzeniają się po całym organizmie, wpływając na różne tkanki i narządy.
Noradrenalina działa na receptory adrenergiczne w różnych tkankach i narządach, wywołując szereg reakcji fizjologicznych, które przygotowują organizm do szybkiej mobilizacji. W wyniku działania noradrenaliny dochodzi do wzrostu ciśnienia krwi poprzez skurcz naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca, co z kolei zwiększa dostarczenie tlenu do mięśni, oraz rozszerzenie oskrzeli, ułatwiając oddychanie. Te zmiany są istotne dla zwiększenia siły i szybkości reakcji, które mogą być potrzebne w sytuacji walki lub ucieczki.
Stymulacja układu współczulnego powoduje również aktywację nadnerczy, które są gruczołami dokrewnymi znajdującymi się nad nerkami. Nadnercza reagują na sygnały stresu, uwalniając dodatkowe ilości adrenaliny do krwiobiegu. Adrenalina, podobnie jak noradrenalina, działa na receptory adrenergiczne, potęgując efekty stresu na organizm. Ten dodatkowy zastrzyk adrenaliny może zintensyfikować fizjologiczne odpowiedzi na stres, przygotowując organizm do szybkiej i energicznej reakcji na pojawiające się zagrożenie. W ten sposób, stymulacja układu współczulnego podczas ataku paniki prowadzi do złożonej reakcji organizmu, która przygotowuje go do natychmiastowej reakcji na stres.
W czasie stresujących sytuacji, nastepuje zwiększenia przepływu krwi do obszarów mózgu odpowiedzialnych za szybką i instynktowną reakcję na zagrożenie, takich jak ciało migdałowate. Jednocześnie, może dojść do ograniczenia przepływu krwi do obszarów mózgu odpowiedzialnych za funkcje wyższych procesów poznawczych, takich jak kora czołowa, która jest zaangażowana w planowanie, podejmowanie decyzji i kontrolę nad emocjami. W rezultacie, osoba doświadczająca ataku paniki może mieć trudności z wykonywaniem skomplikowanych zadań poznawczych, ponieważ mózg skupia się na szybkiej reakcji na zagrożenie.
Podczas ataku paniki, nadmierna stymulacja układu współczulnego powoduje, że układ przywspółczulny staje się przytłoczony i niezdolny do szybkiego przywrócenia równowagi (3-20min). W rezultacie, zaburzona równowaga pomiędzy tymi dwoma układami prowadzi do dalszego nasilenia objawów lękowych. Na przykład, przyspieszone bicie serca i szybkie oddychanie, będące efektem nadmiernego działania układu współczulnego, mogą zostać dodatkowo potęgowane przez brak skutecznej regulacji ze strony układu przywspółczulnego. To z kolei może prowadzić do nasilenia objawów fizjologicznych, takich jak uczucie duszności, zawroty głowy czy drżenie ciała, oraz do pogłębienia uczucia lęku i paniki.
Te fizjologiczne zmiany są kluczowe dla adaptacji organizmu do potencjalnych zagrożeń, jednakże w przypadku ataków paniki, gdy reakcja stresowa jest nieproporcjonalna do rzeczywistego zagrożenia, mogą one prowadzić do intensywnych objawów lękowych i dyskomfortu.
4. Leczenie:
Leczenie ataków paniki zwykle obejmuje kombinację terapii psychologicznej i, w niektórych przypadkach, leków. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia, pomagającą pacjentom zrozumieć i zmieniać wzorce myślowe prowadzące do ataków paniki. Leki przeciwlękowe i antydepresyjne mogą również być stosowane w celu zmniejszenia częstotliwości i nasilenia ataków.
W przypadku ataków paniki ważne jest także wsparcie emocjonalne ze strony bliskich oraz prowadzenie zdrowego stylu życia, w tym regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta i techniki relaksacyjne, które mogą pomóc w zarządzaniu stresem.
Szukasz pomocy, napisz lub zadzwoń do mnie:
